Չեզոք աղերը կազմված են մետաղի ատոմներից ու մետաղի ատոմով տեղակալվելու ընդունակ ջրածնի ատոմներ չպարունակող թթվային մնացորդից։
Տարբեր մետաղների չեզոք աղերի օրինակներ՝
| Աղի անվանումը | Աղի բանաձը |
| Նատրիումի նիտրատ | NaNO3 |
| Կալցիումի կարբոնատ | CaCO3 |
| Նիկելի (II) սուլֆատ | NiSO4 |
| Կոբալտի (II) սուլֆատ | CoSO4 |
Թթու աղերը կազմված են մետաղի ատոմներից ու մետաղի ատոմով դեռևս տեղակալվելու ընդունակ ջրածնի ատոմներ պարունակող թթվային մնացորդից։Թթու աղերը բազմահիմն թթուների ոչ լրիվ չեզոքացման արգասիքներն են։
Օրինակ՝
H2SO3+NaOH=NaHSO3+H2O
Թթու աղերն անվանակարգելիս թթվային մնացորդի անվանմանն ավելացվում է «հիդրո» նախածանցը:Որոշ թթու աղերի օրինակներ.
| Աղի անվանումը | Աղի բանաձևը |
| Նատրիումի հիդրոսուլֆատ | NaHSO4 |
| Կալիումի հիդրոֆոսֆատ | K2HPO4 |
| Ամոնիումի երկհիդրոֆոսֆատ | (NH4)H2P O4 |
| Կալցիումի հիդրոկարբոնատ | Ca(HCO3)2 |
Աղերի ստացման եղանակները հիմնված են անօրգանական միացությունների քիմիական հատկությունների վրա:
Աղերի ստացման հիմնական եղանակներն են.
1. հիմքի և թթվի փոխազդեցությունը՝
Ba(OH)2 + 2HCl = BaCl 2+ H2O
2. ալկալու և թթվային օքսիդի փոխազդեցությունը՝
2NaOH + CO2 = Na2SO 3+ H2O
3.ալկալու և լուծելի աղի փոխազդեցությունը (եթե ջրում չլուծվող հիմք է առաջանում)՝
2KOH + CuCl2 = Cu(OH)2↓ + 2KCl
4. հիմնային օքսիդի ու թթվային օքսիդի փոխազդեցությունը՝
MgO + CO2 = MgCO3
5. թթվի ու հիմնային օքսիդի փոխազդեցությունը՝
CuO + 2HCl = CuCl 2+ H2O
6. թթվի ու աղի փոխազդեցությունը, եթե անլուծելի թթու, անլուծելի աղ կամ պակաս ցնդող թթու է առաջանում՝
AgNO3 + HCl = AgCl↓ + HNO3
7.թթվի ու մետաղի փոխազդեցությունը՝
Zn + 2HCl = ZnCl2 + H2↑
8. երկու աղի լուծույթների փոխազդեցությունը, եթե որպես ռեակցիայի արգասիք անլուծելի աղ է առաջանում՝
K2CO 3+ MgSO4 = MgCO3↓ + K2SO4
9. աղի լուծույթի ու մետաղի փոխազդեցությունը, եթե մետաղը ջրի հետ անմիջականորեն չի փոխազդում և մետաղների համեմատական ակտիվության շարքում աղի բաղադրությունում առկա մետաղի համեմատ ձախ է տեղադրված՝
Zn+CuSO4=ZnCl2+CuCu+2AgNO3=Cu(NO3)+2Ag
10. մետաղի ու ոչ մետաղի փոխազդեցությունը՝
Ca + S = CaSZn+Br2=ZnBr2
Աղերի քիմիական հատկությունը
Աղերը փոխազդում են՝
1. Մետաղների հետ:
Աղերի ու մետաղների փոխազդեցությունը սովորաբար հանգեցնում է աղի ու մետաղի առաջացման (տեղակալման ռեակցիա)։ Փոխազդող նյութերն ընտրվում են ըստ մետաղների համեմատական ակտիվության շարքի։ Ընդ որում` յուրաքանչյուր մետաղ դուրս է մղում իրեն հաջորդող բոլոր մետաղները դրանց աղերի լուծույթներից։
Օրինակ՝
Fe + CuSO 4= FeSO 4+ Cu
2. Հիմքերի հետ:
Այս փոխազդեցությունը հանգեցնում է նոր հիմքի և նոր աղի առաջացման (հիշեցնենք, որ ելանյութ աղը պետք է ջրում լուծելի լինի, իսկ արգասիքների թվում կա՛մ անլուծելի հիմք, կա՛մ անլուծելի աղ լինի):
Օրինակ՝
CuSO4 + 2NaOH = Cu(OH)2↓ + Na2SO4
3. Թթուների հետ:
Այս փոխազդեցությունը հանգեցնում է նոր թթվի և նոր աղի առաջացման (ելանյութերն անհրաժեշտ է ընտրել այնպես, որ արգասիքների թվում անլուծելի, կամ թույլ, կամ անկայուն թթու, կամ էլ անլուծելի աղ լինի)։
Օրինակ՝
BaCl 2+ H2SO4 = BaSO4↓ + 2HCl
4. Աղերի հետ:
Այս փոխազդեցությունը հանգեցնում է երկու նոր աղի առաջացման։ Փոխազդող նյութերը պետք է այնպես ընտրել, որ ելանյութերը ջրում լուծելի լինեն, իսկ արգասիքներից գոնե մեկն անլուծելի լինի:
Օրինակ՝
CuSO4 + Ba(NO3 )2= 2BaSO4↓ + Cu(NO3)2
5. Ոչ մետաղների հետ:
Այսպիսի փոխազդեցությունը բնորոշ է հալոգեններին (VII Ա խմբի տարրեր), հանգեցնում է աղի ու ոչ մետաղի առաջացման (տեղակալման ռեակցիա), ընդ որում` յուրաքանչյուր հալոգեն դուրս է մղում պակաս ակտիվ հալոգենը վերջինիս աղի լուծույթից:
Օրինակ՝
2KBr + Cl2 = 2KCl + Br2
Հայկ Մնացականյան 